NERAZMRSIVI ČVOR

Knjiga Nerazmrsivi čvor je totalna analiza jednog umjetnika i njegovog kreativnog puta. Na koncu, Bečanovićev Baldung Grien jedan je od najzanimljivih slikara sjevernoevropske umjetnosti. Riječ je o interpretaciji o koju se ne možete oglušiti, o „otkrivanju“ slikara, uslovno rečeno, skrajnutog u istorijama umjetnosti.

Ključna riječ je manirizam, to je šifra za ovog autora, i jednog i drugog, zapravo – i Baldunga, ali i Bečanovića. I sve ono što ide uz manirizam – od samosvijesti do fetišizma, od ironije do temeljne subverzije.

Ova knjiga nenadmašnog pripovjednog i interpretativnog erosa, istovremeno je studija o fenomenu Sjeverne renesanse. Nakon Bečanovićeve interpretacije duha i puta Sjeverne renesanse van Eyck, Dürer i Baldung ukazuju se kao helenski tragičarski trio Eshil – Sofoklo – Euripid sa svim pridruženim značenjima: onoga koji je prvi velikan, onoga koji je najsavršeniji i onoga koji veliku priču prevodi u fetišističku orgiju.

-Balša Brković
 

---

Bečanovićeva studija o Hansu Baldungu Grienu počinje kao gotički roman: iskopavanjem mrtvaca i uzimanjem pramena kose. Taj čin nije
samo bizarni istorijski detalj, već i tačka preokreta, simbolička scena jednog od ključnih preobražaja modernosti: od renesansne reprezentacije ka manirističkoj ikonografiji ekscesa, deformacije i psihovizuelne nelagode.

Ono što dalje slijedi nije samo umjetničko-istorijska studija, već interpretativna vrtoglavica. Bečanović ne čita Baldungov opus kao niz djela, već kao sistem simptoma: mračna energija slika, viškovi koji se ne mogu ukrotiti, detalji koji opsjedaju pogled. Dojke, nabori, velovi, zmijske i ljudske morfologije više ne prikazuju, one prizivaju. Slika više ne komunicira već zavodi, sablažnjava, hipnotiše, proizvodi tjeskobu. U središtu tog vizuelnog i teoretskog delirijuma nalazi se fetiš, „fascinantni spoj imaginarnog i realnog“, eksces značenja koji istovremeno sabotira interpretaciju i neumoljivo je proizvodi.

Nerazmrsivi čvor nije tek jedna uobičajena studija o velikom slikaru. U pitanju je psihoanalitički noir i hermeneutički horor u kojem Dürerov pramen kose, Adamovo međunožje i voajeristički kadar Baldungove Eve dobijaju opscenu narativnu aktivnost.

-Vladimir Vujošević
 

---

Aleksandar Bečanović je, između ostalog, objavio Žanr u savremenom filmu (2005), Leksikon filmskih režisera (2015), Tri pršljena više: Ingres i eksces fetišizacije (2023) i Hitchcock i ‘Marnie’: Fragment jedne analize (2024).